10 jaar
fotografe van Marokkaanse bruiloften.
gebaseerd in Antwerpen en Marokko.
‘identiteit’ is haar vraagstuk.
integratie, maar dan liefst zonder je eigen identiteit te verliezen. hoe doe je dat ?
‘roots’ zijn haar muze.
toen ze verhuisde naar Antwerpen voelde ze direct
een verbondenheid met de vele Marokkanen die in haar buurt leefden.
net als zij zelf kwamen ook zij van elders en wilden ze maar al te graag ergens bij horen
zonder daarbij hun roots uit het oog te verliezen.
dat was erg herkenbaar.
het was thuiskomen in haar nieuwe huis.
‘de Maghreb’ is haar onderwerp.
altijd al geweest alhoewel ze dat pas veel later besefte.
بسملة
dat was de bio van de nomade van de ramadhan destijds, een side project van Dadels & Melk.
mijn plan was om de ramadhan een mee te doen, van A tot Z, van vasten tot bidden
en het vervolgens brengen in beeld en woord èn liefst ergens publiceren.
dat is me gelukt en de nomade van de ramadhan was een feit.
men bleef me vragen en ik bleef vragende partij dus ik heb het 5 jaar volgehouden
en dat is ondertussen 10 jaar geleden.
de publicaties heb ik weggegooid omdat ik ze niet meer nodig had,
behalve deze flarden, die kon ik niet deleten ..
fotografe
.. ik woon en werk in de moslimgemeenschap van Antwerpen maar ik ben geen moslima
alhoewel mijn roots in het grootste moslimland ter wereld liggen.
ik ben gewoon Claudia en ik probeer in zo weinig mogelijk hokjes te gaan zitten
maar wel van elk hokje het moois eruit nemen en dat is in dit geval nogal wat.
ik kom een beetje van hier en een beetje van daar en vroeger beschouwde ik dat als een obstakel en nu als een troef.
ondertussen stroomt de Antwerpse Schelde gezellig mee en is alles zo hard door elkaar gemixt dat ik dus gewoon Claudia ben.
Antwerpen, de stad met wereldwijd de meeste nationaliteiten per vierkante meter en daar ben ik ongelooflijk trots op, alhoewel ik eigenlijk niet zo geloof in nationaliteiten ..
nomade
.. ik ben de nomade van de ramadhan en ik ben bijna niet thuis deze maand
maar ik voel me wel overal thuis.
een hele maand van bezinning, zowel mentaal als fysiek.
mijn spirituele crashdieet noemde ik het in het verleden en dat was het ook.
met de nadruk op spiritueel.
als ik tot God bid dan bedoel ik niet enkel God maar ook Allah, Deva, Qi,
de zon en de maan en alle levende wezens en nog zoveel meer
en dat klopt het en daarom gaat het bidden nu beter en zelfs met overtuiging.
een beetje zoals mediteren.
daar moest ik ook ooit een tijdje inkomen, later ging het vanzelf en nu kan ik niet meer zonder ..
2015
.. in 2015 deed ik de ramadhan voor het eerst helemaal.
ik was in mijn vaderland met mijn kindje dat zoveel op zijn vader lijkt en alles was magisch.
het prachtige gezang wat je eigenlijk geen zingen mag noemen (maar ik doe het toch) overal uit de minaretten en het gevoel van samen.
van wij.
niet zij en ik maar gewoon wij ..
ramad(h)an ?
.. ramadhan is de naam van de negende maand. na de maand cha’baan volgt de maand ramadhan en dan is het de beurt aan chawwaal. ramadhan zou je dus vrij kunnnen vertalen met ‘september’.
ik schrijf het met een extra h omdat er in het Arabisch 3 d’s bestaan.
de ‘d’ in mijn naam ‘Claudia’ is de Arabische ‘da’.
de ‘d’ van het Engelse ‘the’ is de Arabische ‘dha’ en dan is er nog een ‘d’ die ik niet kan vergelijken met eender welke ‘d’
hij wordt heel ‘dof’ en ‘laag’ uitgesproken en ik heb er ooit maanden over gedaan om hem deftig uit te kunnen spreken en dat is de ‘d’ in het woord ramadhan dus vandaar ..
marhaban ya ramadhan
.. de eerste dag van de ramadhan was het bloedheet maar het is gelukt !
mijn jongens hebben ook meegevast (!) en het lijkt wel of de buren van het steegje waar wij wonen ook speciaal hebben gewacht met eten want iedereen zit buiten en terwijl de ene buurman de bbq aansteekt haalt de andere buurvrouw wat munt en koriander uit haar tuin en schenkt het aan ons.
terwijl ik bid dekken mijn jongens de tafel en dan is het 21:43.
liters ijskoude melk, zalige droomdadels, harira met harissa, bstilla met kip want met vis vind ik vies en als kers op de taart en tegelijkertijd het neusje van de zalm de lekkerste milkhake ooit.
zonder ijs.
zonder suiker.
boom
.. een Marokkaanse Fadoua, een Turkse Yasemin, een hoogstwaarschijnlijk Belgische docent
en een fotografe die van overal komt, en eigenlijk komen we allemaal van overal,
net zoals de boom waar we bij stonden.
een boom die oorspronkelijk uit een ander deel van de wereld komt en via een omweg tot België,
Antwerpen zelfs was geraakt en nu stond hij hier trots te groeien en te bloeien
en wordt hij door de mensen van hier beschouwd als inheems net zoals zijzelf ..
café
.. ik sta voor café Baghdad en ik durf niet zo goed naar binnen.
opeens hoor ik mijn naam en allemaal mannen die mij wenken.
lichtjes aarzelend stap ik een voor mij typische vzw binnen en ik ben verrast.
aangenaam verrast.
ze hebben op mij gerekend.
de tafel is gedekt en ik mag aan het hoofd zitten.
na 5 minuten is het ijs gebroken en binnen 15 minuten heb ik zelf het hoogste woord.
ik vertel honderduit wat ik allemaal al heb meegemaakt,
wil het allemaal delen met ze en zij willen hun verhalen delen met mij.
deze mannen zitten boordevol mooie ideeën.
zij zijn trotse Antwerpenaars, net zoals ik.
zij proberen op hun manier een steentje bij te dragen aan de maatschappij, net zoals ik.
meer dan ooit besef ik dat wij allemaal verbonden zijn.
meer dan ooit besef ik hoe mooi deze heilige maand is.
ik begrijp niet dat ik een uur geleden nog aarzelde om binnen te komen ..
een ratatouille van talen
.. een avond zoals die hoort te zijn juist voor Maghrib (gebed) en dan was het opeens zover, 21:56.
de tafel kwam stoelen tekort maar eten was er genoeg.
het gezelschap bestond uit Belgisch, Egyptisch, Indonesisch, Libanees, Marokkaans, Nederlands, Spaans en van allerlei mixen die daaruit voort zijn gekomen en het was een ratatouille van talen en toch verstonden we elkaar allemaal, zowel in de Nederlandse als Vlaamse betekenis en toen we naar huis fietsten was het al 01:00.
onderweg op straat was het nog een drukte van jewelste en ik moest overal nog bijkletsen en om 02:13 lagen we in bed en besloot ik om dan maar wakker te blijven want het was Fajr (gebed) om 03:13 ..
incha’Allah
.. incha’Allah’ kan je letterlijk vertalen met ‘zoals Allah het wil’.
een parallel met een Bijbelse uitspraak is : ‘Uw wil geschiede’.
voor mij betekent het ‘loslaten’.
dat is natuurlijk heel vrij vertaald.
misschien kan je dat zelfs niet meer vertalen noemen.
maar dat is wat ik voel en bedoel wanneer het zeg, en ik zeg het vaak ..
‘light’
.. Mohamed nam plaats op een krukje in het kamertje achter zijn winkel,
schoof een stoel aan voor mij en toen begon hij te vertellen.
hij vertelde over wat moslim zijn voor hem betekende.
Mohamed is in de eerste plaats Aziaat.
hij is gelovig maar gelooft ook dat religie om loslaten draait en daarom gelooft hij niet zo in regels.
Mohamed gelooft net zoals ik dat God zich in ieder van ons bevindt
en hij hecht enorm veel waarde aan zijn voorvaderen en hun gedachtengoed,
wat in het geval van zijn thuisland Pakistan het hindoeïsme is.
Mohamed is een moslim in ‘light’ versie maar daarom niet minder moslim.
integendeel, het is een van de meest inspirerende gesprekken die ik tot nu toe gehad heb.
het gaf me zelf terug de moed om door te zetten.
ik herkende veel van hoe ik zelf denk en wat ik voel.
we zijn allemaal verbonden zegt hij, maar Aziaten zijn nu eenmaal geen Arabieren.
daarom vindt hij het ook logisch dat hij en ik evenveel affectie hebben met leringen
zoals het boeddhisme en het hindoeïsme en ook daar onze lessen uittrekken.
daarom vindt hij het nog logischer dat wij een klik hebben.
terwijl hij mijn kinderen, die ook een beetje Aziatisch zijn (in de ‘light’ versie zeg maar)
iets lekkers laat uitzoeken, nemen we lachend afscheid van elkaar ..
moskee
.. de Afghaanse moskee was een lange smalle ruimte.
ik denk dat het ooit een garage was geweest.
ik vroeg me af waar iedereen in godshemelsnaam zou moeten eten
want het was stampvol maar eerst was het tijd voor toespraken en dialoog.
voor ik het besefte hoorde ik overal rond mij heen de gebedsoproep uit de gsm’s komen.
de ‘Muslim Pro’ app is populair.
het was tijd voor het gebed en ik zocht snel een plekje waar ik alleen zou kunnen bidden
maar dat was niet nodig want ik werd aan de hand meegetrokken door een paar jongetjes
en er werd een plekje vrijgemaakt voor mij in het midden van de lange smalle ruimte.
het was het meest overtuigende gebed wat ik tot nu toe verricht had.
ik voelde me alsof ik juist uit de hammam kwam.
ik voelde me fris, puur en ‘schoon’, zowel in de Nederlandse als de Vlaamse betekenis ervan ..
paspoort
.. ikzelf ben gelovig maar hang geen geloof aan.
in Indonesië is het verplicht een religie aan te kruisen op je paspoort en je hebt keuze uit 6.
ik kruis boeddhisme aan.
dat komt misschien nog het meest overeen met mijn denkwijze maar ik ben gewoon Claudia en ik geloof dat wij allemaal verbonden zijn.
ik geloof ook dat 99% van de wereldbevolking het met me eens is dus er is bijna vrede op aarde.
dat geloof ik heilig ..
rode bloem & rode hijab
.. volgens mijn omgeving ben ik een nogal flamboyant type.
ik ben uitbundig en ik draag altijd een bloem in mijn haren.
maar tijdens de ramadhan draag ik een hijab. mijn leven draait even niet om mij maar om de maan.
in de letterlijke zin van het woord, want het islamitisch jaar draait om de maan en dat vind ik mooi.
mijn rode bloem gaat uit mijn haren en mijn rode hijab gaat om ..
spieken
.. je start het gebed steeds met sura ‘Al Fatiha’ wat je zou kunnen vergelijken met het ‘Onze Vader’.
daarna kies je nog een andere sura en je begrijpt dat ik de eerste jaren de kortste nam maar tegenwoordig kies ik er eentje die past bij het moment.
vaak moet ik dan de quran erbij houden. dat gaat niet zo vlot als ik zou willen maar ik maak altijd af waar ik aan begin. ..
standpunt
.. mijn camera was ik even kwijt en toen ik hem terugkreeg
en de foto’s bekeek die gemaakt waren was ik verrast.
ze waren genomen vanuit een standpunt wat ik zelf nooit gekozen zou hebben
en dat is misschien wel de bedoeling van het leven.
beseffen dat iedereen het zo anders ziet maar dat het in de essentie op hetzelfde neerkomt.
dit zijn de avonden die ik me altijd zal blijven herinneren.
dit zijn de nachten die ertoe doen ..
